İyi
Турецко-русский словарь | http://www.ansiklopedi.dilbydil.com | Энциклопедия турецкого языки
ЗНАЧЕНИЯ
1. istenilen, beğenilen nitelikleri taşıyan, beğenilecek biçimde olan хороший
3. (yeterli) достаточный, удовлетворяющий потребностям
4. хорошо
İyi misiniz? У вас всё в порядке? — Evet, iyiyim. Да, у меня всё в порядке.
АНТОНИМЫ
ПОСЛОВИЦЫ И ПОГОВОРКИ
- Adam (adamın iyisi) iş başında belli olur. Человек (хороший человек) познаётся в деле.
- Adamın iyisi alışverişte belli olur. Хороший человек узнаётся во время торговли.
- Ahmak dostun olacağına, akıllı düşmanın olsun. Akıllı düşman akılsız dosttan iyidir (yeğdir, hayırlıdır). Akıllı düşmandan korkma, deli dosttan kork. Arif düşman ahmak dosttan daha iyidir. Не бойся врага умного, бойся друга глупого. Услужливый дурак опаснее врага.
- Al malın iyisini çekme kaygısını. Чтобы не иметь забот, покупай лучший товар. Дорого, да мило, дёшево, да гнило.
- Armudun iyisini [dağda] ayılar yer. Дуракам везёт.
- Ayıyı görmektense çalıyı dolaşmak iyidir. Бережёного бог бережёт.
- Bin nasihatten, bir musibet iyidir (yeğdir). Беда мудрости учит.
- Bir tecrübe bin nasihattеn iyidir (evladır). Лучше один раз увидеть, чем сто раз услышать.
- Borcun iyisi vermek, derdin iyisi ölmek. Долг хорошо отдавать, а от беды умирать.
- Boş duracağına düşmanınla taş taşı. Boş durmadan beleş işlemek iyidir. Без дела жить — небо коптить.
- Bugünkü tavuk (yumurta), yarınki kazdan (tavuktan) iyidir. Elde bir kuş ağaçta iki kuştan yeğdir. Eldeki serçe damdaki tavuktan iyidir. Kafesteki serçe damdaki kazdan iyidir. Лучше синица в руках, чем журавль в небе.
- Dost kara günde belli olur. Gerçek (iyi) dost kara günde belli olur. Друзья познаются в беде.
- Elin iyisi ormanın çalısından çoktur. Мир не без добрых людей.
- Erkeğin iyisi eşeğinden kadının iyisi eşiğinden bellidir. Хороший мужчина виден по ослу, а хорошая женщина — по порогу.
- Fena gelmeyince iyiliğin (iyinin) kadri bilinmez. Не познав плохого, не оценишь хорошего. Не отведав горького, не узнаешь и сладкого.
- Gönül hoşluğu maldan iyidir. Без денег сон крепче.
- Günün iyisi ileride. Лучшие дни — это ещё не прожитые дни.
- Hasta olmak hastaya bakmadan iyidir. Лучше самому болеть, чем ухаживать за больным.
- Hayırlı komşu, hayırsız akrabadan iyidir (yeğdir). Добрый сосед лучше неблагодарного родственника. Ближний сосед лучше дальней родни.
- İt ısırmaz, at tepmez deme. İte dalanmaktan çalıyı dolanmak iyidir (yeğdir). İte bulaşmaktansa çalıyı dolaşmak yeğdir. İtle dalaşmaktansa (dalaşmaktan) çalıyı dolaşmak yeğdir. Бережёного Бог бережёт.
- İyi at iyi koşar. Хорошая лошадь хорошо бежит.
- İyi eden iyilik bulur, kötü eden kötülük bulur. İyi söyle iyi işit. İyi söylersen iyi işitirsin, kötü söylersen kötü işitirsin. Как аукнется — так и откликнется.
- İyi evlat babayı vezir, kötü evlat rezil eder. Хорошие дети делают отца визирем, а плохие позорят. Детки хороши — отцу, матери венец, худы — отцу, матери конец.
- İyi insan lafın üstüne gelirmiş. Лёгок на помине. На ловца и зверь бежит.
- İyi (temiz) iş altı ayda çıkar (biter). Для [осуществления] хорошего дела нужно время. Скорого дела не хвалят.
- İyi mal kendini gösterir. Хороший товар сам себя хвалит.
- İyi nasihat verilir, iyi ad verilmez. Добрый совет можно дать, но доброе имя дать невозможно.
- İyi olacak hastanın hekim ayağına gelir. К больному, который поправится, придёт врач.
- İyi pirinç çok su götürür. Хороший рис берёт много воды (т. е. на хорошее не жаль и раскошелиться).
- İyi söz baldan tatlıdır. Доброе слово слаще мёда. Доброе слово и кошке приятно.
- İyi söz, demir kapıları açar. Ласковое слово пуще дубины.
- İyiden kötülük gelmez. Хороший человек зло не причинит.
- Kapını iyi kapa, komşunu hırsız etme. Malını iyi sakla, komşunu hırsız etme. Плохо не клади, вора в грех не вводи.
- Karın soğuğu, kadının soğuğundan iyidir. Холод снега лучше, чем холодность женщины.
- Kavganın iyisi olmaz. Худой мир лучше доброй ссоры.
- Kötü söyleyen, iyi işitmez. Каков привет, таков и ответ.
- Kötüye iyilik etmek iyiye kötülük etmek gibidir. Делать добро плохому человеку всё равно что делать зло хорошему.
- Malını iyi sakla, komşunu hırsız etme. Плохо не клади, вора в грех не вводи.
- Yeni süpürge iyi süpürse de eski süpürge her köşeyi bilir. Новая метла хорошо метёт, да старая все углы знает.
- Yurdun iyi değilse göç, komşun iyi değilse seç. Если родина не хороша — переезжай, если сосед плохой — выбирай.
АФФИКСЫ СКАЗУЕМОСТИ
| АФФИКСЫ СКАЗУЕМОСТИ | ||
|---|---|---|
| Лицо | Аффикс | Перевод |
| 1 л. ед. ч., ben "я" | iyi-yim → iyiyim | я хороший |
| 2 л. ед. ч., sen "ты" | iyi-sin → iyisin | ты хороший |
| 3 л. ед. ч., o "он(а)" | iyi → iyi | он(а) хорош(а) |
| 1 л. мн. ч., biz "мы" | iyi-yiz → iyiyiz | мы хорошие |
| 2 л. мн. ч., siz "вы", "Вы" | iyi-siniz → iyisiniz | вы хорошие |
| 3 л. мн. ч., onlar "они" | iyi-ler → iyiler | они хорошие |
