Ekmek

Турецко-русский словарь | http://www.ansiklopedi.dilbydil.com | Энциклопедия турецкого языки

ЗНАЧЕНИЯ

1. (tohum atmak) засевать, обрабатывать (землю и т.п.)

2. сеять

3. (serpmek) посыпать (например, солью)

4. (parayı boşuna harcamak, ziyan etmek) растрачивать, разбазаривать

5. (bırakıp gitmek, savuşmak, atlatmak) отделаться, улизнуть

6. обронить, посеять, потерять

7. обманывать, избавляться


-ği


1. (nan, nanıaziz) хлеб

  • beyaz ekmek — белый хлеб

2. (İnsanı geçindirecek iş, kazanç) хлеб насущный, пропитание


ПОСЛОВИЦЫ И ПОГОВОРКИ

  • Acıyan çok ama ekmek veren yok. Голодного словами не накормишь.
  • Açın gözü ekmek teknesinde olur. Голодной куме хлеб на уме.
  • Açlıkta darı ekmeği helvadan tatlıdır. При голоде просяной хлеб вкусней халвы.
  • Arıdan korkan bal satamaz. Kuştan korkan darı ekmez. Волков бояться — в лес не ходить.
  • Arpa eken buğday biçmez. Çanağa ne doğrarsan kaşığında o çıkar. Herkes ne ederse kendine eder. İnsan ektiğini biçer. Kişi ettiğini bulur. Ne doğrarsan aşına, o çıkar karşına (kaşığına). Ne ekersen onu biçersin. Что посеешь, то и пожнёшь.
  • Arpa ektim darı çıktı! Получилось всё шиворот-навыворот!
  • Aş gördün gel, dayak gördün kaç. Ekmeği gördün mü ye, dayağı gördün mü kaç. Дают — бери, а бьют — беги.
  • Ayağını yorganına göre uzat. Erine göre bağla başını, tencerene göre kaynat (pişir) aşını. Herkesin hamuru ekmeğine göre. Yorganına göre ayağını uzat. По одёжке протягивай ножки.
  • Biri eker biri biçer. Один сеет, другой (плоды) пожинает. Медведь пляшет, а цыган деньги берёт.
  • Buğday ekmeğin yok ise arpa unun da mı yok? Чем богаты, тем и рады.
  • Buğday ekmeğin yoksa, buğday dilin de mi yok? Не дорог обед, дорог привет.
  • Çalışan ekmeğini taştan çıkarır. Çalışan kazanır. Бей молотом — не будешь жить голодом.
  • Ek tohumun hasını, çekme yiyecek yasını. Хорошо дёшево не бывает.
  • Ekmeden biçilmez. Не посеешь — не пожнёшь.
  • Ekmek aslanın ağzında. Хлеб в пасти льва (о чём-либо труднодоступном).
  • (Ekmek) çiğnemeden yutulmaz. Ekmeden biçilmez. Без труда не вынешь рыбку из пруда.
  • Ekmek elden su gölden. Поесть и попить на даровщинку.
  • Ekmek kazanmayan ekmeğin kıymetini bilmez. Тот, кто не сеет хлеб, его цену не знает.
  • Ekmek olmazsa yemek olmaz. Без хлеба нет обеда.
  • Ekmek veren el ısırılmaz. Руку, дающую хлеб, не кусают. И собака на того не лает, чей хлеб ест.
  • Ekmediğin yerde biter. Появляется, где не ждали (о навязчивом, надоедливом человеке).
  • Ekmeğini kendi yiyen yükünü kendi kaldırır. Кто ест в одиночку, тот и свою ношу поднимает в одиночку.
  • Erken eken erken biçer. Днём раньше посеешь, неделей раньше пожнёшь.
  • Evvel baba ekmeği sonra koca ekmeği. Сначала хлеб отца, потом хлеб мужа (об уделе женщины).
  • İt sahibini tanır. Köpek bile kendine ekmek vereni tanır. Köpek ekmek veren kapıyı tanır. Köpek sahibini ısırmaz. И собака на того не лает, чей хлеб ест.
  • İtin (köpeğin) duası kabul olsaydı gökten ekmek (kemik) yağardı. Если бы молитвы собаки были услышаны, то с неба падал бы хлеб (кости). Не всё сбывается, что желается.
  • Komşu ekmeği komşuya borçtur. В гости ходить — надо и к себе водить.
  • Kötülük eken pişmanlık çeker. Посеявший зло раскается.
  • Olsa ile bulsayı ekmişler (olsayı bulsaya vermişler), hiç doğmuş. Olsa ile bulsayı ekmişler, yel ile yuf bitmiş. Если бы да кабы, да во рту росли грибы.

СКЛОНЕНИЕ

Hâl. Падеж Soru. Вопрос Число
Tekil. Ед. ч. Çoğul. Мн. ч.
1 Yalın Hâl.

Основной падеж

Kim? Кто?

Ne? Что?

ekmek

(хлеб)

ekmekler

(хлеба)

2 İlgi Hâli.

Родительный падеж

Kimin? Чей? Кого?

Neyin? Чего?

ekmeğ-in → ekmeğin

(хлеба)

ekmekler-in → ekmeklerin

(хлебов)

3 Yönelme Hâli.

Дательный падеж

Kime? Кому?

Neye? Чему?

ekmeğ-e → ekmeğe

(к хлебу)

ekmekler-e → ekmeklere

(к хлебам)

4 Belirtme Hâli.

Винительный падеж

Kimi? Кого?

Neyi? Что?

ekmeğ-i → ekmeği

((виню) хлеб)

ekmekler-i → ekmekleri

((виню) хлебы)

5 Bulunma Hâli.

Местный падеж

Kimde? У кого?

Nerede? В каком месте? В чём?

ekmek-te → ekmekte

(в хлебе)

ekmekler-de → ekmeklerde

(в хлебах)

6 Ayrılma Hâli.

Исходный падеж

Kimden? От кого?

Nereden? Откуда? От/из чего?

ekmek-ten → ekmekten

(из хлеба)

ekmekler-den → ekmeklerden

(из хлебов)

7 Творительный падеж

(послелог ile)

Kiminle? (С) кем?

Neyle? Ne ile? (С) чем?

ekmek-le → ekmekle

(с хлебом)

ekmekler-le → ekmeklerle

(с хлебами)


АФФИКСЫ ПРИНАДЛЕЖНОСТИ

С ПРИТЯЖАТЕЛЬНЫМИ МЕСТОИМЕНИЯМИ
Лицо Склонение Перевод
1 л. ед. ч., benim "мой" ekmeğ-im → ekmeğim мой хлеб
2 л. ед. ч., senin "твой" ekmeğ-in → ekmeğin твой хлеб
3 л. ед. ч., onun "его(-её)" ekmeğ-i → ekmeği его / её хлеб
1 л. мн. ч., bizim "наш" ekmeğ-imiz → ekmeğimiz наш хлеб
2 л. мн. ч., sizin "ваш", "Ваш" ekmeğ-iniz → ekmeğiniz ваш хлеб
3 л. мн. ч., onların "их" ekmek-(ler)i → ekmek(ler)i их хлеб