Ekmek
Турецко-русский словарь | http://www.ansiklopedi.dilbydil.com | Энциклопедия турецкого языки
ЗНАЧЕНИЯ
1. (tohum atmak) засевать, обрабатывать (землю и т.п.)
2. сеять
3. (serpmek) посыпать (например, солью)
4. (parayı boşuna harcamak, ziyan etmek) растрачивать, разбазаривать
5. (bırakıp gitmek, savuşmak, atlatmak) отделаться, улизнуть
6. обронить, посеять, потерять
7. обманывать, избавляться
-ği
- beyaz ekmek — белый хлеб
2. (İnsanı geçindirecek iş, kazanç) хлеб насущный, пропитание
ПОСЛОВИЦЫ И ПОГОВОРКИ
- Acıyan çok ama ekmek veren yok. Голодного словами не накормишь.
- Açın gözü ekmek teknesinde olur. Голодной куме хлеб на уме.
- Açlıkta darı ekmeği helvadan tatlıdır. При голоде просяной хлеб вкусней халвы.
- Arıdan korkan bal satamaz. Kuştan korkan darı ekmez. Волков бояться — в лес не ходить.
- Arpa eken buğday biçmez. Çanağa ne doğrarsan kaşığında o çıkar. Herkes ne ederse kendine eder. İnsan ektiğini biçer. Kişi ettiğini bulur. Ne doğrarsan aşına, o çıkar karşına (kaşığına). Ne ekersen onu biçersin. Что посеешь, то и пожнёшь.
- Arpa ektim darı çıktı! Получилось всё шиворот-навыворот!
- Aş gördün gel, dayak gördün kaç. Ekmeği gördün mü ye, dayağı gördün mü kaç. Дают — бери, а бьют — беги.
- Ayağını yorganına göre uzat. Erine göre bağla başını, tencerene göre kaynat (pişir) aşını. Herkesin hamuru ekmeğine göre. Yorganına göre ayağını uzat. По одёжке протягивай ножки.
- Biri eker biri biçer. Один сеет, другой (плоды) пожинает. Медведь пляшет, а цыган деньги берёт.
- Buğday ekmeğin yok ise arpa unun da mı yok? Чем богаты, тем и рады.
- Buğday ekmeğin yoksa, buğday dilin de mi yok? Не дорог обед, дорог привет.
- Çalışan ekmeğini taştan çıkarır. Çalışan kazanır. Бей молотом — не будешь жить голодом.
- Ek tohumun hasını, çekme yiyecek yasını. Хорошо дёшево не бывает.
- Ekmeden biçilmez. Не посеешь — не пожнёшь.
- Ekmek aslanın ağzında. Хлеб в пасти льва (о чём-либо труднодоступном).
- (Ekmek) çiğnemeden yutulmaz. Ekmeden biçilmez. Без труда не вынешь рыбку из пруда.
- Ekmek elden su gölden. Поесть и попить на даровщинку.
- Ekmek kazanmayan ekmeğin kıymetini bilmez. Тот, кто не сеет хлеб, его цену не знает.
- Ekmek olmazsa yemek olmaz. Без хлеба нет обеда.
- Ekmek veren el ısırılmaz. Руку, дающую хлеб, не кусают. И собака на того не лает, чей хлеб ест.
- Ekmediğin yerde biter. Появляется, где не ждали (о навязчивом, надоедливом человеке).
- Ekmeğini kendi yiyen yükünü kendi kaldırır. Кто ест в одиночку, тот и свою ношу поднимает в одиночку.
- Erken eken erken biçer. Днём раньше посеешь, неделей раньше пожнёшь.
- Evvel baba ekmeği sonra koca ekmeği. Сначала хлеб отца, потом хлеб мужа (об уделе женщины).
- İt sahibini tanır. Köpek bile kendine ekmek vereni tanır. Köpek ekmek veren kapıyı tanır. Köpek sahibini ısırmaz. И собака на того не лает, чей хлеб ест.
- İtin (köpeğin) duası kabul olsaydı gökten ekmek (kemik) yağardı. Если бы молитвы собаки были услышаны, то с неба падал бы хлеб (кости). Не всё сбывается, что желается.
- Komşu ekmeği komşuya borçtur. В гости ходить — надо и к себе водить.
- Kötülük eken pişmanlık çeker. Посеявший зло раскается.
- Olsa ile bulsayı ekmişler (olsayı bulsaya vermişler), hiç doğmuş. Olsa ile bulsayı ekmişler, yel ile yuf bitmiş. Если бы да кабы, да во рту росли грибы.
СКЛОНЕНИЕ
Hâl. Падеж | Soru. Вопрос | Число | ||
---|---|---|---|---|
Tekil. Ед. ч. | Çoğul. Мн. ч. | |||
1 | Yalın Hâl.
Основной падеж |
Kim? Кто?
Ne? Что? |
ekmek
(хлеб) |
ekmekler
(хлеба) |
2 | İlgi Hâli.
Родительный падеж |
Kimin? Чей? Кого?
Neyin? Чего? |
ekmeğ-in → ekmeğin
(хлеба) |
ekmekler-in → ekmeklerin
(хлебов) |
3 | Yönelme Hâli.
Дательный падеж |
Kime? Кому?
Neye? Чему? |
ekmeğ-e → ekmeğe
(к хлебу) |
ekmekler-e → ekmeklere
(к хлебам) |
4 | Belirtme Hâli.
Винительный падеж |
Kimi? Кого?
Neyi? Что? |
ekmeğ-i → ekmeği
((виню) хлеб) |
ekmekler-i → ekmekleri
((виню) хлебы) |
5 | Bulunma Hâli.
Местный падеж |
Kimde? У кого?
Nerede? В каком месте? В чём? |
ekmek-te → ekmekte
(в хлебе) |
ekmekler-de → ekmeklerde
(в хлебах) |
6 | Ayrılma Hâli.
Исходный падеж |
Kimden? От кого?
Nereden? Откуда? От/из чего? |
ekmek-ten → ekmekten
(из хлеба) |
ekmekler-den → ekmeklerden
(из хлебов) |
7 | Творительный падеж
(послелог ile) |
Kiminle? (С) кем?
Neyle? Ne ile? (С) чем? |
ekmek-le → ekmekle
(с хлебом) |
ekmekler-le → ekmeklerle
(с хлебами) |
АФФИКСЫ ПРИНАДЛЕЖНОСТИ
С ПРИТЯЖАТЕЛЬНЫМИ МЕСТОИМЕНИЯМИ | ||
---|---|---|
Лицо | Склонение | Перевод |
1 л. ед. ч., benim "мой" | ekmeğ-im → ekmeğim | мой хлеб |
2 л. ед. ч., senin "твой" | ekmeğ-in → ekmeğin | твой хлеб |
3 л. ед. ч., onun "его(-её)" | ekmeğ-i → ekmeği | его / её хлеб |
1 л. мн. ч., bizim "наш" | ekmeğ-imiz → ekmeğimiz | наш хлеб |
2 л. мн. ч., sizin "ваш", "Ваш" | ekmeğ-iniz → ekmeğiniz | ваш хлеб |
3 л. мн. ч., onların "их" | ekmek-(ler)i → ekmek(ler)i | их хлеб |